Tại thủ đô Washington, D.C., một sáng kiến thay đổi mang tính cách mạng trong quản lý rác thải đang được triển khai – Dự Luật Hoàn Tiền Tái Chế và Giảm Rác Thải 2025 (Recycling Refund and Litter Reduction Amendment Act of 2025), thường được gọi là “Bottle Bill” (Dự luật hoàn tiền chai lọ).
Dự luật này được đề xuất ngày 15/1/2025 bởi Nghị viên Brianne K. Nadeau và đồng bảo trợ bởi 10 thành viên Hội đồng khác. Mục tiêu là cải tổ toàn diện hệ thống thu gom và tái chế chai lọ tại D.C. Dự kiến, vào ngày 12/4 tới đây, Mạng lưới Môi trường D.C. sẽ phát tờ rơi tại ga Eastern Market Metro nhằm cung cấp thêm thông tin đến cộng đồng.
Thực Trạng Rác Thải Nhựa tại D.C.
Washington, D.C. đang đối mặt với tình trạng ô nhiễm rác thải nghiêm trọng, đặc biệt là từ chai nhựa và lon nước. Theo thống kê, chai nhựa chiếm tới 60% tổng khối lượng rác thải thu gom từ sông Anacostia. Không chỉ gây mất mỹ quan đô thị, rác thải nhựa còn đe dọa hệ sinh thái và phân hủy thành vi nhựa – những mảnh nhựa cực nhỏ có thể ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
Nội Dung Cốt Lõi của Dự Luật
Dự luật đề xuất đặt cọc 10 cent cho mỗi chai/lon làm bằng nhựa, thủy tinh hoặc nhôm khi người tiêu dùng mua hàng. Khi hoàn trả, người tiêu dùng sẽ nhận lại số tiền đặt cọc đó.
Mục tiêu của cơ chế này là khuyến khích hành vi tái chế, đồng thời chuyển trách nhiệm xử lý rác về phía doanh nghiệp sản xuất, phân phối và bán lẻ. Những chai lọ trả về thông qua hệ thống đặt cọc thường sạch hơn, không lẫn tạp chất và dễ tái chế thành sản phẩm tương tự (ví dụ như chai mới) thay vì phải hạ cấp chất lượng hoặc đem chôn lấp.
Hệ Thống Thu Hồi và Máy Tự Động
Dự luật yêu cầu thiết lập các trung tâm hoàn tiền dễ tiếp cận và một số nhà bán lẻ sẽ đóng vai trò là điểm thu đổi. Những điểm này có thể sử dụng máy bán hàng ngược tự động (RVM) – thiết bị có thể quét mã vạch, nén chai/lon và hoàn tiền ngay lập tức qua ví điện tử hoặc phiếu in.
Doanh Nghiệp Phải Chịu Trách Nhiệm
Các doanh nghiệp nước giải khát sẽ chịu trách nhiệm chính trong hệ thống: từ việc đăng ký chương trình, báo cáo số lượng chai bán ra và thu hồi, đến quản lý dòng tiền đặt cọc. Đây là bước tiến lớn trong việc thúc đẩy trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) – nguyên tắc phổ biến trong chính sách môi trường toàn cầu.
Bài Học Từ Các Bang Khác
Dự luật này không phải là điều mới mẻ. Hiện nay, 10 tiểu bang tại Hoa Kỳ đã áp dụng luật hoàn tiền chai lọ, và hiệu quả đã được chứng minh:
-
Michigan đạt tỷ lệ hoàn trả 73%
-
Maine đạt 77%
Những tiểu bang này ghi nhận lượng rác giảm mạnh, tỷ lệ tái chế cao, và môi trường đô thị sạch đẹp hơn.
Phản Đối và Thông Tin Sai Lệch
Một số tổ chức trong ngành nhựa và nước giải khát phản đối dự luật với lý do tăng chi phí, nhưng nghiên cứu cho thấy giá nước giải khát ở các bang có Bottle Bill không cao hơn đáng kể so với các bang không áp dụng.
Hiệp hội Nước Giải Khát Hoa Kỳ còn phát tờ rơi tuyên bố sai sự thật rằng khoản đặt cọc sẽ tăng hàng năm. Trên thực tế, luật chỉ cho phép điều chỉnh sau 5 năm và chỉ khi doanh nghiệp không hoàn thành nghĩa vụ trong 2 năm liên tiếp.
Một số chiến dịch phản đối còn lờ đi chi tiết hoàn tiền, chỉ nhấn mạnh rằng người mua phải trả thêm 2,40 USD cho một lốc bia 24 lon, nhưng không nói rằng số tiền đó sẽ được hoàn lại nếu người tiêu dùng mang chai/lon đi trả.
Lợi Ích Tài Chính Cho Thành Phố và Người Dân
-
Giảm chi phí thu gom và xử lý rác thải: Thành phố sẽ không còn phải chi trả cho lượng rác quá tải.
-
Tạo nguồn thu mới cho người dân: Người dân, kể cả người thu gom tự do, có thể kiếm tiền từ việc nhặt và hoàn trả chai lọ.
-
Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ: Luật miễn trừ các cửa hàng nhỏ dưới 185m² và nhà hàng, khách sạn, quán bar khỏi nghĩa vụ tiếp nhận chai hoàn trả.
Hướng Tới Một Tương Lai Bền Vững
Hiện tại, tỷ lệ tái chế tại Hoa Kỳ vẫn còn thấp:
-
Nhôm: 43%
-
Thủy tinh: 31%
-
Nhựa: chỉ 5%
Nhưng các bang có Bottle Bill có tỷ lệ tái chế cao gấp 2-3 lần so với bang không áp dụng.
Dự luật này không phải là giải pháp toàn diện, nhưng là một bước tiến quan trọng trên hành trình giảm ô nhiễm nhựa. Dự kiến, đến ngày 14/7/2025, dự luật sẽ được thảo luận tại Ủy ban Phát triển Kinh tế và sau đó trình lên Ủy ban Giao thông & Môi trường.
Bài viết có sử dụng thông tin từ EARTHDAY.ORG trong bài “Turning the Tide on Plastic Pollution: The Recycling Refund & Litter Reduction Act of 2025”. Xem chi tiết tại: https://www.earthday.org/turning-the-tide-on-plastic-pollution-the-recycling-refund-and-litter-reduction-act-of-2025/
Tác giả: Duy Vinh
