Liên minh châu Âu (EU) vừa công bố một thỏa thuận mới nhằm kiểm soát chặt chẽ việc vận chuyển hạt nhựa (nurdles) bằng đường biển – một động thái quan trọng trong nỗ lực giảm thiểu ô nhiễm vi nhựa đang gia tăng mạnh trên toàn cầu.
Hạt nhựa – “hạt giống” của ô nhiễm vi nhựa
Hạt nhựa (plastic pellets), còn được gọi là nurdles, có kích thước khoảng 5 mm, là nguyên liệu thô để sản xuất mọi sản phẩm nhựa. Tuy nhiên, chúng cũng là nguồn phát thải vi nhựa lớn thứ ba tại EU, chỉ sau sơn và lốp xe. Theo thống kê, mỗi năm có tới 7.300 xe tải chứa hạt nhựa bị rò rỉ ra môi trường, khiến tình trạng ô nhiễm lan rộng đến đại dương, thực phẩm và cả hệ sinh thái đất liền.
Những thay đổi cốt lõi trong quy định mới
Thỏa thuận mới của EU sẽ được triển khai dần trong vòng 3 năm tới, với các nội dung đáng chú ý sau:
1. Mục tiêu “không thất thoát” (Zero Pellet Loss)
Quy định đặt ra một mục tiêu rõ ràng: không để xảy ra bất kỳ thất thoát hạt nhựa nào trong quá trình vận chuyển. Ba mức độ ưu tiên được thiết lập như sau:
-
Phòng ngừa là trên hết
-
Nếu không thể ngăn chặn, phải có biện pháp khoanh vùng và kiểm soát sự cố
-
Dọn dẹp triệt để là bước cuối cùng khi đã xảy ra rò rỉ
2. Yêu cầu bắt buộc cho vận chuyển bằng đường biển
Việc vận chuyển hạt nhựa bằng container đường biển phải tuân thủ các yêu cầu như:
-
Sử dụng bao bì chất lượng cao
-
Cung cấp đầy đủ thông tin về hàng hóa và vận chuyển
-
Thực hiện theo hướng dẫn của Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) – dù các hướng dẫn này hiện chưa mang tính bắt buộc
3. Trang bị, đào tạo và cơ sở hạ tầng
Các nhà vận chuyển phải đầu tư vào:
-
Trang thiết bị chuyên dụng để ngăn ngừa sự cố
-
Đào tạo nhân sự xử lý hạt nhựa đúng cách
-
Cơ sở hạ tầng phù hợp cho việc bốc dỡ và vận chuyển
Từ tự nguyện sang bắt buộc
So với các sáng kiến tự nguyện trước đây, quy định mới của EU có tính ràng buộc pháp lý rõ ràng, cho thấy nhận thức ngày càng tăng về tầm quan trọng của phòng ngừa chủ động thay vì chỉ xử lý hậu quả.
Bộ trưởng Môi trường và Khí hậu Ba Lan, bà Paulina Hennig-Kloska, khẳng định:
“Vi nhựa, bao gồm cả hạt nhựa, hiện diện ở khắp nơi – từ đại dương, biển cả cho đến thực phẩm chúng ta ăn hằng ngày. EU đã có một bước tiến lịch sử khi ban hành các biện pháp nhằm kiểm soát và giảm thiểu rò rỉ hạt nhựa, đặc biệt trong lĩnh vực vận tải hàng hải.”
Kết luận
Động thái siết chặt quản lý vận chuyển hạt nhựa của EU không chỉ là bước đi chiến lược trong việc bảo vệ môi trường mà còn là lời cảnh tỉnh cho toàn ngành nhựa toàn cầu về trách nhiệm với vi nhựa – một trong những thách thức sinh thái nghiêm trọng nhất thế kỷ 21.
Nguồn tham khảo:
EU clamps down on shipping of plastic pellets – Splash247.com, 11/04/2025
Turning the Tide on Plastic Pollution: The Recycling Refund & Litter Reduction Act of 2025 – EarthDay.org
Tác giả: Duy Vinh
