Trong tuần đàm phán tại Busan, Hàn Quốc, với mục tiêu đạt được một hiệp ước lịch sử nhằm giảm ô nhiễm nhựa, gần 200 quốc gia đã tham gia nhưng không đạt được thỏa thuận cuối cùng. Tuy nhiên, Giám đốc Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP), bà Inger Andersen, cho rằng các cuộc đàm phán này không thể coi là thất bại, vì đã đạt được những tiến bộ quan trọng.
“Rõ ràng, điều này không phải là một thất bại,” bà Andersen chia sẻ với AFP, nhấn mạnh rằng thời hạn hai năm đặt ra từ năm 2022 cho thỏa thuận này là “rất tham vọng”.
Bà Andersen cho biết: “Những gì chúng ta đã có là những tiến bộ rất đáng ghi nhận.”
Những thách thức lớn trong đàm phán về nhựa tại Busan
Các cuộc đàm phán tại Busan diễn ra từ ngày 25/11 với kỳ vọng sẽ đạt được hiệp ước đầu tiên trên thế giới nhằm giảm ô nhiễm nhựa. Tuy nhiên, vào sáng sớm ngày 2/12, các nhà đàm phán đã phải thừa nhận sự bế tắc do những bất đồng nghiêm trọng về mục tiêu của hiệp ước.
Nhóm quốc gia được gọi là “tham vọng cao” muốn đặt ra mục tiêu hạn chế sản xuất nhựa mới và loại bỏ dần các hóa chất cùng sản phẩm nhựa dùng một lần. Tuy nhiên, những quốc gia “cùng chí hướng” như Saudi Arabia và Nga đã phản đối mạnh mẽ, cho rằng văn bản không nên đề cập đến việc cắt giảm sản xuất nhựa.
Nhóm này, chủ yếu là các quốc gia sản xuất dầu mỏ, lập luận rằng vấn đề nằm ở ô nhiễm nhựa chứ không phải việc sản xuất nhựa.
Sự chia rẽ đã kéo dài qua bốn vòng đàm phán trước đó, dẫn đến một dự thảo hiệp ước dài hơn 70 trang với nhiều ngôn ngữ mâu thuẫn.
Tiến triển tích cực giữa bế tắc
Để giảm thiểu tình trạng này, trưởng đoàn đàm phán đã tổng hợp các quan điểm thành một bản dự thảo ngắn gọn hơn. Bà Andersen nhận xét đây là một bước tiến quan trọng.
“Chúng tôi đã bước vào với một tài liệu dài 77 trang và giờ đây có một văn bản hiệp ước rõ ràng, tinh gọn,” bà chia sẻ. “Sự tiến bộ này là đáng mừng và tôi hoàn toàn đánh giá cao.”
Tuy nhiên, bản dự thảo mới vẫn chứa đựng nhiều quan điểm đối lập, và các quốc gia nhấn mạnh rằng mọi phần của văn bản đều có thể được đàm phán và sửa đổi trong các vòng đàm phán mới.
Các nhóm bảo vệ môi trường cảnh báo rằng kéo dài các cuộc đàm phán, từ INC-5 sang INC-5.2, có nguy cơ lặp lại tình trạng bế tắc như tại Busan.
Bà Andersen thừa nhận rằng vẫn còn những khác biệt sâu sắc và cần có “những cuộc đối thoại quan trọng” trước khi tiến hành đàm phán mới.
“Tôi tin rằng không có ý nghĩa gì khi gặp lại nếu chúng ta không thấy một con đường từ Busan dẫn đến văn bản hiệp ước cuối cùng,” bà nói.
Hướng đến giải pháp khả thi
Một số quốc gia, bao gồm Rwanda, kêu gọi hiệp ước phải có mục tiêu sản xuất mới và loại bỏ hóa chất gây hại. Trong khi đó, Saudi Arabia khẳng định việc cắt giảm sản xuất vẫn là “lằn ranh đỏ”.
Bà Andersen nhấn mạnh: “Đàm phán luôn là như vậy. Các quốc gia có những lợi ích khác nhau, và các cuộc đối thoại sẽ giúp tìm ra điểm chung.”
Mặc dù chưa có thời gian và địa điểm cụ thể cho các vòng đàm phán tiếp theo, bà Andersen khẳng định quyết tâm đạt được thỏa thuận vào năm tới: “Càng sớm càng tốt, vì chúng ta đang đối mặt với một vấn đề khổng lồ.”
(Nguồn: AFP)
Bình luận bài viết